برای خرید کمپوست اینجا کلیک نمایید

بافت،‌ترکیب دیواره،‌رنگ و فراساختار قارچ خوراکی متاثر از دما و اسیدیته- کمپوست قارچ دکمه ای-خاک پوششی- کمپوست قارچ صدفی

برای خرید کمپوست اینجا کلیک نمایید

کمپوست قارچ دکمه ای

برای مشاهده قیمت و خرید کمپوست کلیک نمایید

به مخلوط بقایای حیوانی (کود حیوانی) و بقایای گیاهی (کاه و کلوش) کود کمپوست گفته می شود.

در شیوه های سنّتی پرورش قارچ، کود اسبی کمپوست شده مناسبترین بستر قارچ را تشکیل می داد. این بسترها قادر به تامین حدود زیادی از مواد غذایی مورد نیاز قارچ می باشد، به همین دلیل کاربرد وسیع آنها نتیجه بسیار مطلوبی داشت. در حال حاضر از سایر مواد به ویژه بقایای گیاهی و مواد زائد سلولزدارِ کارخانجات قند (نیشکر، چوب، کاغذ، ...) برای تهیه کمپوست قارچ در دنیا استفاده می شود و نتیجه مطلوبی نیز در بر دارد. بر اثر فعالیت میکروارگانیسم های درون کود حیوانی، پروتئین ها و کربوهیدراتها و املاح معدنی موجود در آن به شکل قابل جذب برای قارچ در می آیند. مسلیوم ها در طول رشد خود نیاز به لِگنین فراوانی دارند که به وسیله کاه موجود در کمپوست تامین می شود، بر اثر تجزیه سلولز نیز ویتامین های مورد نیاز قارچ فراهم می شود.

 کمپوست سازی برای پرورش قارچ خوراکی 3 هدف اساسی را تعقیب می کند:

1-    تبدیل کود اسبی و کاه و کلوش به موادی که بیشتر برای رشد قارچ خوراکی دکمه ای مناسب باشد نه برای سایر میکروارگانیسم هایی که در محیط وجود دارند.

2-      ایجاد محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسم ها که به رشد قارچ خوراکی کمک می نمایند.

3-      حرارت بالایی که در نتیجه تخمیر درون کمپوست ایجاد می شود باعث از بین رفتن اغلب پاتوژن ها و آفات مضر می گردد.

« مواد و نحوه به عمل آوردن کود کمپوست »

الف- مواد اصلی: مواد اصلی مورد نیاز جهت تهیه کمپوست قارچ دکمه ای عبارتند از کاه و کلوش گندم همراه با کود اسبی یا بدون آن. البته در صورت عدم دسترسی به کاه و کلوش گندم می توان از ساقه و سایر غلات مانند جو، ذرت، باگاس نیشکر و ... نیز استفاده نمود.

هدف اصلی استفاده از این مواد تامین سلولز، همی سلولز، لِگنین مورد نیاز قارچ می باشد. از کاه و کلوش برنج در این مورد کمتر استفاده می شود زیرا این مواد زود تجزیه می شوند و عناصر غذایی مورد نیاز قارچ زودتر از دسترس خارج می شود.

استفاده از کاه و کلوش گندم برای تهیه بستر اولین بار در سال 1944 توسط دانشمندی لهستانی به نام تریشو صورت گرفت. باید دقت نمود که استفاده از کاه و کلوش باران نخورده، برای کشت قارچ مناسب تر می باشد. کلوشهایی برای بستر قارچ مناسب تر می باشند که رنگ زرد براق خود را زیاد از دست نداده باشند و بیش از یک سال از عمر آنها گذشته باشد و استحکام بافت آنها حفظ شده باشد. چنانچه رشته های کاه و کلوش بلند باشند قبل از تهیه کمپوست باید آنها را خورد نمود زیرا در غیر این صورت به علت زیاد بودن فاصله بین قطعات، رطوبت خود را سریع از دست می دهند و عمل تخمیر دیرتر صورت می گیرد ولی زمانیکه کاه خورد شده باشد فشردگی هنگام تهیه کمپوست افزایش یافته و تراکم بیشتر می شود، در نتیجه رطوبت دیرتر از بین می رود و عمل بی هوازی افزایش یافته و کمپوست سازی سریعتر می شود.

ب- مکمل های غذایی: به منظور کمک به تبخیر و بهبود کیفیت کمپوست باید از مکمل های غذایی استفاده نماییم که مهمترین آنها عبارتند از کودهای حیوانی مانند کود اسبی و کود مرغی که این مواد ناپایدار می باشند و زودتر تجزیه می شوند که علاوه بر تامین مواد غذایی در تراکم نهایی حجم کمپوست موثر می باشند و میزان ازُت در این کودها از 1 تا 5 درصد متفاوت می باشند.

*تذکر: کود گاوی برای کمپوست استفاده نمی شود، زیرا زود تجزیه نمی شود و پایدار هستند.

کود اسبی برای تهیه کمپوست استفاده می شود، باید به همراه کاه و کلوش گندم، جو یا برنج که به عنوان بستر حیوان مصرف می شود در فواصل کوتاه جمع آوری گردد. کود مواد مصرفی نباید همراه با خاکروبه یا مخلوط با کود سایر حیوانات باشد، همچنین همراه کود نباید آب زیادی وجود داشته باشد زیرا در غیز این صورت عمل کمپوست سازی رضایت بخش نمی باشد.

ج- مواد غذایی کنستانتره: این مواد غالباً در جیره غذایی حیوانات مصرف می شوند و شامل سبوس گندم، سبوس جو، پوسته برنج و مواد غذایی حاصل از دانه های ذرت، سویا و گندم و کنف می باشد. این ترکیبات حاوی دو ماده ازُت و کربوهیدرات می باشند که به تدریج احتیاجات قارچ را تامین می نمایند. ازت موجود در این مواد از 3 تا 12 درصد متغیر می باشد. میزان روغن و سایر عناصر و املاح معدنی موجود در بعضی از این مواد کنستانتره روی ارزش غذایی قارچ اثر می گذارد.

د- کودهای ازُته: از کودهای شیمیایی ازُته مانند: 1- سولفات آمونیوم، 2- اوره، 3- نیترات کلسیم، 4- آمونیوم و غیره در تهیه کمپوست می توان استفاده نمود، که ازت موجود در این مواد به سرعت آزاد شده و موجب تسریع در رشد قارچ می شود.

هـ- املاح معدنی:ترکیباتی مانند: 1- سوپرفسفات کلسیم، 2- کربنات کلسیم و 3- سولفات کلسیم ئیدراته به عنوان املاح معدنی در تهیه کمپوست استفاده می شود، که باعث خنثی شدن چربیها می شود و از لزج شدن و بهم چسبیدن کمپوست جلوگیری می نمایند.

« آشنایی با فرمولبندی کمپوست »

یک الگوی ثابت و استاندارد در سراسر دنیا برای تهیه کمپوست قارچ وجود ندارد، هدف اساسی از فرمولبندی کمپوست ایجاد تعادل بین کربن و ازُت موجود در کمپوست می باشد.

میزان ازُت موجود در کمپوست در مرحله شروع کمپوست سازی حدود 5/1% وزن خشک مواد است و نسبت کربن به ازُت برابر 1  : 25 تا 30 می باشد در حالیکه در پایان مراحل آماده سازی کمپوست مقدار ازُت 2 تا 3/2% بوده و نسبت کربن به ازُت در کمپوست 1 : 17 می باشد.

برای پرورش قارچ دکمه ای از دو نوع کمپوست استفاده می شود:

الف- کمپوست طبیعی: به کمپوستی که مخلوطی از کاه و کود اسبی تهیه شود اصطلاحاً کمپوست طبیعی می گویند.

به عنوان مثال..کود اسبی به مقدار 1 تُن، سبوس گندم 350 گرم، اوره 3 کیلوگرم، سولفات کلسیم ئیدراته به مقدار 30 تا 40 کیلوگرم.

تذکر: به جای اوره می توان 100 تا 110 کیلوگرم کودمرغی استفاده نمود.

کمپوست طبیعی تهیه شده از کود اسبی به علت ارزانی هنوز در کشورهای آمریکا و اروپا طرفداران زیادی دارد. اِشکال اساسی در کمپوست طبیعی اختلاف در کیفیت آن است، که باعث تاثیرات نامطلوب روی محصول خواهد شد، همچنین چنانچه در مراحل تهیه کمپوست دقت لازم صورت نگیرد و کمپوست یکنواخت بدست نیاید و عمل ضدعفونی به دقت انجان نشود، دمای درون بستر افزایش می یابد و تاثیر نامطلوب روی رشد مسلیوم می گذارد و علاوه بر این محیط مناسبی برای فعالیت آفات و بیماریها می شود.

ب- کمپوست مصنوعی: به کمپوستی که مواد پایه آن را کاه و کلوش تشکیل می دهد کمپوست مصنوعی گفته می شود.

برای تهیه کمپوست مصنوعی فرمولهای متعددی ارائه شده که تنوع آنها به مراتب بیشتر از کمپوستهای طبیعی می باشد که به عنوان مثال با بعضی از این فرمولها آشنا می شوید.

کاه و کلوش گندم به مقدار 300 کیلوگرم، سبوس گندم 5/22 کیلوگرم، اوره 5 کیلوگرم، نیترات کلسیم و آمونیوم به مقدار 4 کیلوگرم، سولفات کلسیم ئیدراته به مقدار 88 کیلوگرم.

فرمول زیر در کشت صنعتهای پرورش قارچ در ایران از کارایی مناسبی برخوردار می باشد. کاه و کلوش گندم 6 تُن، کودمرغی 3500 کیلوگرم، اوره 100 کیلوگرم، فلاس 100 کیلوگرم، سولفات کلسیم ئیدراته به مقدار 400 کیلوگرم.

« مزایای کمپوست مصنوعی »

کمپوست مصنوعی نه تنها از نظر کیفیت قابل مقایسه با کمپوست طبیعی است بلکه در بعضی موارد نیز محصول بیشتر با کیفیت بالاتری از آن بدست می آید که این افزایش محصول بیشتر به دلیل هوادهی مطلوبی است که در بستر بوجود می آید با گسترش صنعت تولید قارچ و کمبود کود اسبی برای تولید کمپوست بر اهمیت کمپوست مصنوعی افزوده شد و استفاده از کمپوست مصنوعی در بسیاری از کشورها به ویژه خاورمیانه رواج روزافزونی یافته است. این کمپوست از نظر کیفیت و بافت تا حدود زیادی یکنواخت بوده و شرایط مطلوبی را برای توسعه مسلیوم قارچ ایجاد می نماید. البته در صورت کاهش رطوبت هوا کمپوست نیز سریعتر خشک می شود.

به تجربه مشاهده شده است که مخلوط مساوی از کود طبیعی و کود مصنوعی دارای بافت فیزیکی بسیار مطلوبی خواهد بود و پس از بذر پاشی یا عمل تلقیح در بستر افزایش غیر طبیعی دما دیده نمی شود و کمپوست نیز به سرعت خشک نمی شود.

« روشهای تولید کود کمپوست »

2 روش عمده برای تولید کمپوست وجود دارد:

الف- روش دراز مدت : یک روش قدیمی و اولیه بوده و برای تولید کمپوست به منظور کشت قارچ در سطح تجاری مناسب نیست. البته به علت گرانی تکنولوژی روش کوتاه مدت، در بیشتر کشورهای آسیایی هنوز از روش دراز مدت برای تهیه کمپوست استفاده می گردد. تهیه کمپوست با این روش دارای مراحل ذیل می باشد:

1- خیس کردن کاه و کلوش: اولین گام در تهیه کمپوست خیس کردن کاه و کلوش می باشد در این روش کلوش مصرفی را به صورت لایه نازک در سطح سوله پخش می نمایند و با پاشیدن آب فراوان بر روی آن طی مراحل مختلف آن را خیس می نمایند به نحوی که کاملا اشباح از آب شود و نتواند آب بیشتری را جذب نماید، به این ترتیب در این مرحله رطوبت کاه به 75% می رسد. یک تُن کاه خشک تقریباً نیاز به 5000لیتر آب برای رسیدن به نقطه اشباح دارد.

2- مخلوط کردن و قالب زدن کمپوست: مرحله دوم کار پس از خیس نمودن کاه و کلوش اضافه کردن تمام مکملهای غذایی به جز پودر سنگ گچ به کمپوست می باشد که باید به صورت یکنواخت در سطح کاه انجام شود که این مواد باید به خوبی مخلوط شود، پس از مخلوط نمودن مکملهای غذایی با کمپوست، مخلوط را به صورت یک توده به ارتفاع 1 متر و عرض 1 متر روی هم انباشته می نمایند که در اصطلاح این عمل را قالب زنی نام دارد.

در مرکز کمپوست حرارت 59 الی 60 درجه می باشد.

عمل قالب زنی می‌‌تواند با دست یا به کمک قالبهای مخصوص و با استفاده از تراکتور صورت بگیرد. اندازه ابعاد قالب کمپوست بستگی به اندازه قطعات کاه و کلوش و دمای هوا دارد.

هر چه قطعات کاه و کلوش بزرگتر باشد و هوا سردتر باشد نیاز به قالب های بزرگتر می باشد ( 1 × 5/1 ).

3- برگرداندن کمپوست: به منظور بدست آوردن کمپوستِ مناسب و اطمینان از تأمین درجه حرارت مطلوب ( 70 تا 75 درجه سانتی‌گراد)ضروری می باشد. همچنین برای جلوگیری از عمل تخمیر زیاد کمپوست و تامین مواد غذایی مورد نظر باید طی مراحل تهیه کمپوست چندین مرحله عمل قالب زنی و برگرداندن کمپوست صورت گیرد. 

« مراحل عمل آوری کمپوست به روش دراز مدت »

1-      روز اول: خیس نمودن کاه و کلوش، مخلوط کردن مکمل های غذایی و انباشته نمودن کمپوست.

2-      روز چهارم: اولین مرحله زیر و رو کردن کمپوست و قالب زنی مجدد کمپوست.

3-      روز هشتم: دومین مرحله زیر و رو کردن کمپوست و قالب زنی مجدد کمپوست.

4-      روز دوازدهم: سومین مرحله زیر و رو کردن کمپوست و قالب زنی مجدد کمپوست.

5-      روز شانزدهم: چهارمین مرحله زیر و رو کردن کمپوست و قالب زنی مجدد کمپوست.

6-      روز بیستم: آخرین مرحله زیر و رو کردن کمپوست.

در این روش به جز پودر سنگ گچ را در سومین و چهارمین مرحله زیر و رو کردن کمپوست به مقدار کافی اضافه می نمایند.

در آخرین مرحله زیر و رو کردن کمپوست 20 لیتر محلول آب حاوی 40 میلی لیتر سمّ مالاتیون روی کمپوست می پاشند تا آفات و حشرات درون کمپوست از بین بروند.

** البته از سموم دیگر مانند: 1- دیازیون، 2- گوزاتیون (آزینفوس متیل)، 3- ملاتیون، 4- آترازول، 5- لیندین، 6- تیونازین، 7- دروسپان می توان به این منظور استفاده نمود. ** ــ حشره کش هستند ــ

* از سنگ گچ برای گرفتن رطوبت اضافی و جلوگیری از بهم چسبیدن کمپوست استفاده می شود.

* برای کمپوستهای طبیعی آخرین مرحله برگرداندن کمپوست به جای روز بیستم روز شانزدهم میباشد.

« شناسایی اصول روش کوتاه مدت تهیه کمپوست »

این روش دارای 2 مرحله می باشد:

1- مرحله اول: مانند مراحل اولیه روش دراز مدت می باشد با این تفاوت که اولین مرحله برگرداندن کموست در روز سوم انجام می گیرد، و مراحل دوم و سوم برگرداندن کمپوست به ترتیب در روزهای ششم و نهم یا دهم تهیه کمپوست صورت می گیرد. در مرحله سوم برگرداندن کمپوست سنگ گچ به مواد اضافه می شود و آماده برای فاز دوم می باشد.

 2- مرحله دوم،مرحله پیک حرارتی (پاستورازیسیون): هدف از این مرحله تامین شرایط مناسب برای فعال شدن میکرواُرگانیسم های گرما دوست و پاستوریزه نمودن کمپوست می باشد. در این مرحله کمپوست و هوای اطراف آن را حرارت می دهند تا دما به 60 درجه سانتیگراد برسد، در نتیجه کلیه اُرگانیسم های مضّر از بین می روند.

 نحوه پاستورازیسیون کمپوست:

برای پاستوریزه نمودن کمپوست ابتدا قفسه ها و جعبه ها را با کمپوست تهیه شده و در اتاق پاستورازیسیون به فاصله 20 سانتیمتر روی هم قرار می دهند به گونه ای که جریان هوا و بخار از میان آنها به راحتی عبور نماید. به تدریج بر اثر فعالیت میکروبی درون کمپوست حرارت به تدریج افزایش می یابد. در این هنگام باید درهای اتاق کاملاً بسته باشد تا از خروج حرارت جلوگیری به عمل آید. درجه حرارت کمپوست در این فعل و انفعالات می تواند به حدود 52 تا 54 درجه سانتیگراد برسد، باید مراقب بود که درجه حرارت در تمامی قفسه های حاوی کمپوست به طور یکنواخت ایجاد شود. کمپوست را به مدت 2 تا 4 روز در دمای 52 تا 54 درجه سانتیگراد نگه می دارند، سپس درجه حرارت را به طور مصنوعی به وسیله بخار آب گرم به 59 الی 60 درجه سانتیگراد افزایش می دهند، پس از 8 ساعت به تدریج هر 2 ساعت 2 تا 3 درجه از درجه حرارت کاسته می شود تا مجدداً دما به 52 تا 54 درجه سانتیگراد برسد.

** سپس کمپوست برای 5 روز در این حرارت نگه داری می شود تا آمونیاک موجود در آن کاملاً از بین برود. در این هنگام کمپوست را خنک کرده تا حرارت آن به 24 تا 25 درجه سانتیگراد کاهش یابد. در تمام این مراحل باید رطوبت نسبی کافی در اطراف کمپوست وجود داشته باشد تا از خشک شدن سطح آن جلوگیری به عمل آید.

به تازگی روشهای جدیدی ارائه شده مانند استفاده از تونل.

مراحل پاستورازیسیون درون محیطی مسدود به نام تونل پاستورازیسیون با اتاق عمل آوری صورت می گیرد. این روشها در کشورهای پیشرفته مانند ایتالیا و فرانسه و هنلد با موفقیت مورد استفاده قرار می گیرد.

در این روش پس از آماده نمودن کمپوست در مرحله اول به روش کوتاه مدت کمپوست را درون تونل پاستورازیسیون انباشته می کنند، سپس در و پنجره و هواکش ها را بسته و از ورود هوای آزاد به اتاق کاملاً جلوگیری به عمل می آید، سپس با ورود بخار آب گرم دمای هوای تونل را به 57 تا 58 درجه سانتیگراد می رسانند، در این هنگام دمای درون کمپوست به حدود 62 تا 63 درجه سانتیگراد خواهد رسید. پس از 4 تا 8 ساعت هوای تازه را وارد اتاق می نمایند تا درجه حرارت به تدریج به 46 تا 48 درجه سانتیگراد کاهش یابد و به مدت 4 تا 6 روز در این دما نگه داشته می شوند تا مراحل رسیدن کمپوست تکمیل شود. پس از رسیدن کمپوست درجه حرارت تا سطح 24 تا 25 درجه سانتیگراد کاهش می دهند. در این هنگام کمپوست آماده بذرپاشی می شود.

« کمپوست آماده دارای خصوصیات زیر می باشد »

 رنگ کمپوست قهوه ای تیره می باشد و هیچ اثری از آمونیاک در آن مشاهده نمی شود.

• کمپوست باید فاقد هر نوع بوی نامطبوع باشد.
• PH کمپوست باید خنثی یا نزدیک به خنثی باشد.
• رشته های کلوش درون کمپوست باید تُرد و شکننده باشد.
• رطوبت کمپوست باید در حد مطلوب باشد. برای اطمینان از این امر می توان مقداری از کمپوست را در مُشت گرفته و آن را فشار داد، چنانچه چند قطره آب از آن خارج شد رطوبت کافی است ولی اگر مقدار رطوبت کم باشد باید روی آن را آب پاشید تا رطوبت آن به حد مطلوب برسد. کمپوست آماده باید هرچه سریعتر مصرف شود زیرا انباشته نمودن کمپوست به مدت طولانی موجب فساد و خراب شدن آن می شود.

برای خرید کمپوست کلیک نمایید